Jak uniknąć podatku od darowizny?

Otrzymanie spadku lub darowizny wymaga opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Niemniej jednak, w pewnych sytuacjach istnieje opcja zwolnienia z tego obowiązku. Od 1 lipca obowiązują przepisy, które rozszerzają krąg osób zwolnionych z tego podatku, co oznacza, że większa liczba beneficjentów i spadkobierców nie będzie zobligowana do jego uiszczenia. Jak nie płacić podatku od darowizny? Jak ominąć podatek od darowizny pieniężnej?

SPIS TREŚCI

• Czym jest darowizna?
  • Darowizna bez podatku
  • Jak uniknąć podatku od darowizny?
• Kwota wolna od podatku
• Kiedy można uniknąć podatku od darowizny?
• Zwolnienie dla najbliższej rodziny
  • Czym jest tzw. grupa zerowa i ile dla niej wynosi podatek?
• Czy darowiznę trzeba zgłaszać do Urzędu Skarbowego?
  • Jak zgłosić darowiznę?
  • Jakie są konsekwencje niezgłoszenia darowizny?

Czym jest darowizna?

Darowizna jest umową, na podstawie której darczyńca przekazuje drugiej stronie (czyli osobie obdarowanej) bezpłatnie i nieodwołalnie swój majątek (lub prawa majątkowe). Jedynie wyjątkiem jest darowizna obciążona świadczeniem, w którym osoba obdarowana zobowiązuje się wykonać świadczenie względem swojego darczyńcy.

Zgodnie z przepisami prawa darowizna może dotyczyć:

• rzeczy ruchomych – np. samochód, biżuteria
• nieruchomości – dom, działka, mieszkanie.

Od roku 2024 opodatkowaniu podlegać będzie nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

• 36 120 zł – dla nabywców zaliczonych do pierwszej grupy podatkowej (wcześniej było to 10 434 zł),
• 27 090 zł – dla nabywców zaliczonych do drugiej grupy (wcześniej było to 7878 zł),
• 5733 zł – dla nabywców zaliczonych do trzeciej grupy (wcześniej było to 5 308 zł).

Darowizna bez podatku, czyli jak uniknąć podatku od darowizny

Od 2024 r. osoby obdarowane i spadkobiercy mają łatwiejszą możliwość uniknąć podatku od darowizny, niż było to w poprzednich latach. Wynika to z podniesienia kwot wolnych od podatku w 2023 r. Obejmuje to przede wszystkim nabycia od bliższej i dalszej rodziny, m. in. od ciotki, wujka czy od teściów. Członkowie najbliższej rodziny nadal będą zwolnieni z daniny, jeśli zgłoszą nabycie do urzędu, a pieniądze otrzymają przelewem.

Jak uniknąć podatku od darowizny?

Jak nie płacić podatku od darowizny? Istnieje kilka sposobów, aby uniknąć podatku od wartości otrzymanego spadku:

• dokonanie darowizny na rzecz bliskich krewnych (tzw. grupa zero) i utrzymanie wartości darowizny poniżej kwoty wolnej od podatku
• rozdzielenie majątku na kilka mniejszych darowizn – pozwolić to na skorzystanie z ulgi podatkowej w przypadku każdej z nich
• zgłoszenie darowizny w ciągu 6 miesięcy do Urzędu Skarbowego
• potwierdzenie darowizny przelewem bankowym lub przekazem pocztowym

Warto także zwrócić uwagę na darowizny obciążone świadczeniem, które mogą być korzystniejsze podatkowo. W przypadku darowizny jakiejkolwiek nieruchomości warto pomyśleć jej przekazanie w formie tzw. dożywocia, co również pozwala na obniżenie opodatkowania.

Kwota wolna od podatku

Podatki od spadków i darowizn są obliczane w zależności od grupy podatkowej nabywcy. Po 1 lipca 2023 r. kwota wolna od podatku od darowizn i spadków wynosi:

• 36 tys. 120 zł/os – dla nabywców, zaliczanych do I grupy podatkowej
• 27 tys. 90 zł/os – dla odbiorców zaliczanych do II grupy podatkowej
• 5733 zł/os – dla odbiorców zaliczanych do III grupy podatkowej.

Aby obliczyć limity na zwolnienie od podatku od spadku i darowizn, należy sumować wartość majątku nabytego od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie oraz w ciągu 5 poprzednich lat.

Jeżeli warunki nie zostaną spełnione (np. z powodu przeoczenia terminu), to podatek trzeba zapłacić od nadwyżki ponad kwotę wolną (dla I grupy podatkowej).

Sprawdź, komu przysługuje ochrona przedemerytalna .

Kiedy można uniknąć podatku od darowizny?

Jak uniknąć podatku od darowizny? Aby uniknąć opodatkowania od nabycia darowizny, należy spełnić jeden z poniższych warunków:

• wartość darowizny nie powinna przekraczać kwoty wolnej od podatku;
• darowizna ma miejsce w tzw. zerowej grupie podatkowej.

W 2023 roku miała miejsce nowelizacja ustawy o podatkach od spadków i darowizn. Wskutek tych zmian od lipca 2023 zwiększona została kwota darowizny wolna od podatku. 

Zwolnienie dla najbliższej rodziny

Darowizny udzielane w ramach najbliższej rodziny (małżonek, dzieci, dziadkowie) należą do kategorii darowizn, z którymi można się spotkać najczęściej. Czy w takim przypadku również istnieje obowiązek zgłosić otrzymanie darowizny? Zgodnie z ustawą z 1983 r. o podatku od spadków i darowizn istnieje możliwość zwolnienia z podatku w kręgu tych osób (niezależnie od kwoty darowizny).

Zgodnie z przepisami prawa, z prawa zwolnienia z podatku może skorzystać:

• małżonek
• dzieci
• wnuki
• rodzice
• dziadkowie
• pasierb/pasierbica
• rodzeństwo
• macocha/ojczym.

Aby darowizna pomiędzy członkami najbliższej rodziny mogła korzystać ze zwolnienia, należy:

1. zgłosić fakt otrzymania darowizny w ciągu 6 miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego
2. przekazanie darowizny powinno być udokumentowanie przelewem bankowym.

Na podstawie ustawy o podatku od darowizny zazwyczaj musimy zapłacić podatek od momentu zaistnienia obowiązku podatkowego otrzymania daru. Innymi słowy, jeśli dostajemy pieniądze w darowiźnie, podatek musimy zapłacić w dniu, kiedy ta kwota trafia na konto obdarowanego. Ważne jest też to, że otrzymanie darowizny w gotówce nie oznacza zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku.

Warto też zauważyć, że od dłuższego czasu trwają spory między organami podatkowymi a podatnikami dotyczące tego, jak dokładnie powinna być przekazana darowizna.

Czym jest tzw. grupa zerowa i ile dla niej wynosi podatek?

Jak wspominaliśmy wcześniej, ustawa o podatkach daje możliwość uniknięcia podatku na drodze darowizny. Dotyczy to tzw. grupy zerowej lub w przypadku darowizn najbliższej rodziny.

Do tzw. zerowej grupy podatkowej, określonej w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, należą do małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. Są to osoby należące do I grupy, ale z wyjątkiem teścia, teściowej, zięcia i synowej.

Osoby wyżej wymienionej (czyli osoby zerowej grupy podatkowej) mogą całkowicie uniknąć opodatkowania, niezależnie od wartości otrzymanej darowizny. Wystarczy, że zgłoszą to w ciągu sześciu miesięcy do urzędu skarbowego. Jednakże, zgodnie z nowym artykułem 4a ustawy, otrzymanie darowizny pieniężnej wymaga teraz udokumentowania przekazu na konto nabywcy, albo na inne konto w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, albo poprzez przekaz pocztowy.

Przykład

Rodzic może przekazać dziecku 400 tys. zł przelewem bankowym na zakup nieruchomości. W tym przypadku żaden podatek od darowizny nie zostanie naliczony, pod warunkiem, że dopełni się wszystkich formalności. Aby uniknąć zwolnienia z podatku należy zgłosić otrzymanie darowizny(oraz wartość przekazanej darowizny) do Urzędu Skarbowego wraz z dowodem przekazania darowizny.

Co ważne, przekazanie gotówki nie spełnia więc warunku koniecznego do uzyskania zwolnienia z podatku od darowizny.

Czy darowiznę trzeba zgłaszać do Urzędu Skarbowego?

Jak zgłosić darowiznę?

Aby uniknąć opodatkowania, nie wystarczy jedynie dokonać darowizny najbliższym osobom. Osoba, która otrzymuje darowiznę jest zobowiązana poinformować o tym fakcie Urząd Skarbowy.

Kiedy trzeba złożyć zgłoszenie do urzędu? Gdy wartość przekazanej kwoty przekracza 9637 złotych. W takim przypadku należy wypełnić formularz SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od daty otrzymania darowizny. Należy dołączyć do niego potwierdzenie transakcji z rachunku bankowego.

Procedura zgłoszenia darowizny od rodziców do Urzędu Skarbowego, zwłaszcza jeśli dotyczy nieruchomości, jest nieco bardziej skomplikowana. W przypadku otrzymania nieruchomości, konieczne jest nie tylko podpisanie umowy darowizny, ale także sporządzenie aktu notarialnego.

Notariusz, który bierze udział w tym procesie, ma obowiązek zgłoszenia darowizny do Urzędu Skarbowego w imieniu obdarowanego. Zajmie się on wszystkimi formalnościami, co pozwoli Ci uniknąć zbędnych zmartwień związanych z podatkiem.

Czy jest możliwe niezgłoszenie darowizny od rodziców? Przeczytaj artykuł i sprawdź, jakie czekają Cię konsekwencje gdy nie zgłosisz darowizny do Urzędu Skarbowego!

Jakie są konsekwencje niezgłoszenia darowizny?

Niezgłoszenie darowizny niesie ze sobą konsekwencje nawet wtedy, kiedy przysługuje nam zwolnienie z podatku. Jeśli kwota jest wyższa niż 9637 złotych, spoczywa na nas obowiązek zgłoszenia darowizny do Urzędu Skarbowego. Konsekwencją niezgłoszenia darowizny jest wszczęcie postępowania w sądzie, w efekcie czego zostaniemy obciążeni karą zapłaty podatku od darowizny na podstawie opodatkowania dla 1 grupy.

Skontaktuj się z ekspertem!

Chcesz uzyskać poradę od naszego eksperta? Skontaktuj się z nami już teraz i otrzymaj fachowe wsparcie! Nasi eksperci są gotowi pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy i osiągnąć sukces.

Dyrektor Finansowa

Zadaj pytanie