Bez kategorii 10 sierpnia 2023

Wymiar czasu pracy – ile wynosi w 2023 roku?

Przepisy Kodeksu Pracy regulują różne aspekty związane z organizacją czasu pracy pracowników. Obejmują także kwestie dotyczące liczby przepracowanych godzin przez pracowników. Wlicza się w to normy czasy pracy, wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych, czy w godzinach nocnych. Jak obliczyć wymiar czasu pracy w danym roku? Jaki jest wymiar czasu pracy w 2023 roku? Czym jest zadaniowy czas pracy? Jaka jest podstawowa norma czasu pracy? Podpowiadamy.

SPIS TREŚCI

Co to jest czas pracy?

Czas pracy jest to czas, w jakim osoba zatrudniona pozostaje do dyspozycji swojego pracodawcy w firmie lub w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Zgodnie z Kodeksem Pracy wymiar czasu pracy (w 5 dniowym tygodniu pracy) nie powinien przekroczyć 8 godzin na dobę, co daje 40 godzin tygodniowo. Wyjątek w tej sytuacji ma zastosowanie jeśli jest: skrócony tydzień pracy lub praca weekendowa. Obowiązkiem pracodawcy jest obliczyć wymiar czasu pracy dla pracownika w maksymalnie 4 miesięcznym okresie rozliczeniowym.

Ważne! Nie jest czasem pracy czas dojazdu pracownika z miejsca zamieszkania do miejsca pracy i z powrotem.

Czas pracy ograniczony jest przez:

  • normy czasu pracy,
  • wymiar etatu,
  • okres rozliczeniowy,
  • konieczność zapewnienie odpoczynku dobowego i tygodniowego.

Czytaj też: Jak działa agencja pracy?

Jak oblicza się wymiar czasu pracy?

Jak obliczyć wymiar czasu pracy? Ustalenie wymiaru czasu pracy nie jest wcale trudne. Mało tego – zostało ono dokładne uregulowane przez przepisy Kodeksu Pracy. Obliczenie wymiaru czasu przedstawia się następująco: 40 tygodniowy wymiar czasu należy pomnożyć przez liczbę pełnych tygodni. W przypadku miesiąca będzie to 4. Następnie należy dodać dni, które pozostały do końca okresu rozliczeniowego (bierzemy pod uwagę dni robocze: od poniedziałku do piątku). Następnie należy odjąć 8 godzin za każde święto (dni wolne od pracy), jeśli wypada w innym dniu niż niedziela. Oczywiście mówimy tu o sytuacji pracownika na pełnym etacie wymiaru czasu.

Przykład

Wymiar czasu pracy do przepracowania we wrześniu 2020 roku to 176 godzin (40 godzin × 4 tygodnie) + (8 godzin × 2 dni).

Ważne!

Za dzień wolny od pracy uznaje się: niedzielę oraz każdy dzień uznany za taki przez zapis w przepisach prawnych. Pracą w niedzielę i święta jest praca, którą wykonuje się między godz. 6.00 w niedzielę lub dzień świąteczny a 6 rano następnego dnia. Pracodawca ma prawo do ustalenia innej godziny do określania pracy w niedzielę.

Czas pracy dla pracownika niepełnoetatowego

Czas pracy osoby na pełen etat został przez przepisy prawa pracy dokładnie określony. Co w przypadku pracowników, których czas pracy na etat jest niepełny (tzw. niepełny wymiar czasu)? Wtedy, by ustalić wymiar pracy pracownika należy dokonać specjalnych obliczeń. Czas pracy oblicza się proporcjonalnie. Np. gdy pracownik jest zatrudniony na pół etatu, a w danym miesiącu wymiar czasu pracy wynosi 160 godzin to wymiar czasu pracy dla takiego pracownika będzie wynosił 80 godzin zgodnie z wyliczeniem: 160 x 1/2 = 80 godzin.

Warto również wspomnieć o osobach, których harmonogram czasu pracy opiera się na zmianach. Podstawowy czas pracy dla pracownika, wykonującego swoje obowiązki w nocy, czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę (na pełen etat). Zwłaszcza, jeśli wykonuje on prace niebezpieczne lub wymagające wysiłku fizycznego, lub wysiłku umysłowego.

Ograniczenia te nie dotyczą:

  • pracowników, którzy zarządzają zakładem pracy w imieniu swojego pracodawcy
  • prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Czas pracy na 1/2, 1/4 etatu i 3/4 etatu — ile to godzin?

Osoba zatrudniona na cały etat jest zobowiązania do przepracowania w pięciodniowym tygodniu pracy 40 godzin tygodniowo. Pracują na pół etatu (1/2 etatu) czas pracy oblicza się proporcjonalnie do pełnego etatu. Poniżej podajemy przykład

Przykład

Czas pracy w czerwcu 2023 roku wyniesie 168 godzin. Oto niepełny wymiar czasu pracy, który będzie obowiązywał w tym miesiącu:

  • dla 1/2 etatu: 168 godzin × ½ = 84 godziny
  • dla 1/4 etatu: 168 godzin × ¼ = 42 godziny
  • dla 3/4 etatu: 168 godzin × ¾ = 126 godzin

Sposób ten pomaga wyliczyć czas pracy nawet w dłuższym okresie. Przykładowo wymiar czasu pracy w całym 2023 roku na 3/4 etatu wyniesie 1500 godzin.

 Warto pamiętać, że pracując na podstawie umowy o pracę, pracownik ma prawo do nieprzerwanego odpoczynku, który zgodnie z prawem pracy powinien trać minimum 11 godzin w ciągu dobry oraz co najmniej 35 godzin raz w tygodniu (np. podczas weekendu). W takiej sytuacji nie ma znaczenie, czy zatrudniony pracuje na pełnym etacie, lub na jego część.

Ponadto pracując co najmniej 6 godzin w ciągu doby, pracownik ma prawo do jednej, co najmniej 15-minutowej przerwy, która wlicza się do czasu pracy.

Może Cię także zainteresuje: Brutto ile to netto

Czy można zmienić wymiar czasu pracy?

Można powiedzieć, że rozkład czasu pracy traktuje się jako elastyczny czas pracy. Dlatego też można go zmieniać (przedłużenie czasu pracy lub jego obniżenie) w zależności od sytuacji (np. przejście pracownika z wymiaru czasu pracy na 1/2 etatu na pełny etat).

W przypadku obniżenia wymiaru czasu pracy należy:

  • podpisać aneks do umowy, który jest porozumieniem stron
  • wręczyć pracownikowi zmieniające wypowiedzenie.

Jeżeli zatrudniony pracuje na pełny etat i dodatkowo jeszcze na część etatu, w takim przypadku należy podliczyć liczbę godzin pracy wykraczających poza podstawową normę czasu pracy. Warto tego pilnować, z racji pojawienia się godzin nadliczbowych. Ustalając wymiar czasu pracy, obniżamy go o liczbę godzin, w których czasie nie było w pracy pracownika. Chodzi tu np. o czas, gdy pracownik był na urlopie albo na zwolnieniu lekarskim.

Praca w godzinach nadliczbowych

Pracownik, który wykonuje swoje obowiązki służbowe wykraczając poza swój dobowy wymiar czasu pracy to tak zwana praca w godzinach nadliczbowych (nadliczbowe godziny pracy). Zgodnie z Kodeksem Pracy na potrzeby pracodawcy jest ona dopuszczalna. Ile więc wynoszą limity pracy nadliczbowej? Warto pamiętać, że liczba godzin pracy w godzinach nadliczbowych nie może przekroczyć 150 w roku kalendarzowym. Zatrudniając pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy (na podstawie umowy o pracę) należy dokładnie określić jego liczbę godzin pracy. Jeśli zostaną przekroczone, należą się godziny nadliczbowe. Warto mieć na uwadze, że w oparciu o art. 131 KP w danym okresie rozliczeniowym (w tygodniu), pracownik nie może przepracować dłużej niż 48 godzin (razem z godzinami nadliczbowymi to maksymalna liczba godzin pracy).

W Kodeksie Pracy uregulowane jest również rozliczenie zadań w porze nocnej, czy w dni wolne od pracy (niedziele, święta).

Sprawdź: Wypowiedzenie umowy o pracę

Przerywany system czasu pracy

Pracodawca może wprowadzić do swojego zakładu pracy system czasu pracy przerywany. Jest to system, który przewiduje maksymalnie 1 przerwę w ciągu doby. Jej celem jest podział dobowego wymiaru czasu pracy na 2 części, w których osoba zatrudniona wykonuje swoje obowiązki. Przerwa nie wlicza się do czasu pracy i może trwać maksymalnie 5 godzin. Wprowadzenie przerywanego czasu pracy sprawdza się w coraz większej liczbie firm. Pracodawca jednak musi pilnować i przestrzegać nieprzerwane odpoczynki dobowe. Dlatego też połączenie przerywanego system czasu pracy, skróconego czasu pracy i pracy weekendowej nie jest dobrym rozwiązaniem!

Zadaniowy czas pracy

Zadaniowy czas pracy to taki system czasu pracy w którym efektywność pełnienia obowiązków pracowniczych określana jest na podstawie wykonywanych zadań. System ten pozbawiony jest granic czasowych, co nie oznacza, że jest w dyspozycji pracodawcy tylko i wyłącznie w momencie przydzielenia zadania.

W celu zapobiegania nadużyciom w ramach systemu czasu pracy zadaniowego opartego na wykonywaniu określonych zadań, w tym przypadku na narzucaniu pracownikowi obowiązków wykraczających poza ustalony zakres godzin pracy, a także opartych na subiektywnej interpretacji wystarczającej ilości czasu na wykonanie określonej czynności, ustalono ogólne granice czasowe.

Wymiar czasu w zadaniowym systemie pracy

Na podstawie Kodeksu Pracy pracodawca, który chce wprowadzić ten system czasu pracy powinien ustalić czas, jaki jest potrzebny do wykonania określonego zadania, uwzględniając wymiar czasu pracy.
Mowa tu o czasie nie dłuższym niż 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy. Jest to norma czasu pracy, z którą musi się liczyć każdy pracodawca.

Ewidencja czasu pracy

Obowiązkiem każdego pracodawcy jest prowadzenie tak zwanej karty ewidencji czasu pracy dla każdego pracownika. W przypadku pracowników, którzy:

  • wykonują zadaniowy system czasu pracy
  • zarządzają w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
  • otrzymują ryczałt za godziny nadliczbowe lub pracę w porze nocnej,

Pracodawca nie ma obowiązku ewidencjonowania godzin pracy. Jednak dla tych pracowników konieczne jest ewidencjonowanie m. in.:

  • pracy w niedziele i święta,
  • pracy w porze nocnej,
  • pracy w dni wolne od pracy, wynikające z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy,
  • okresu korzystania z urlopu,
  • okresu przebywania na zwolnieniu chorobowym.

Wymiar czasu pracy 2023

Jaka jest norma czasu pracy w 2023 roku? Jak kształtuje się wymiar czasu pracy w 2023 roku?

W 2023 r. przypadł o 1 dzień więcej pracujący mniej, niż w roku ubiegłym (2022). W 2023 r. łącznie będzie 250 dni roboczych i 115 dni wolnych od pracy.

Ile dni wolnych od pracy przypada na 2023 rok?

  • 6 stycznia (piątek): Święto Trzech Króli,
  • 10 kwietnia (poniedziałek): Poniedziałek Wielkanocny,
  • 1 maja (poniedziałek): Święto Pracy
  • 3 maja (środa): Święto Konstytucji Trzeciego Maja,
  • 8 czerwca (czwartek): Boże Ciało,
  • 15 sierpnia (wtorek): Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
  • 1 listopada (środa): Wszystkich Świętych,
  • 11 listopada (sobota): Święto Niepodległości,
  • 25 grudnia (poniedziałek): pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
  • 26 grudnia (wtorek): drugi dzień Bożego Narodzenia.

Pamiętaj! W tym roku pracodawca jest zobowiązany przydzielić Ci dodatkowy dzień wolny w zastępstwie za święto przypadające w sobotę do końca okresu rozliczeniowego. W 2023 roku taka sytuacja będzie miała miejsce 11 listopada.

Wymiar czasu pracy 2023 w poszczególnych miesiącach

Podsumowując w 2023 roku przypada:

  • 250 dni pracy
  • 13 świąt wolnych od pracy, 12 z tych świąt wypada w dniu roboczym od poniedziałku do piątku
  • 2000 godzin do przepracowania (czyli o 8 mniej niż w 2022)
  • 115 dni wolnych od pracy przy uwzględnieniu wszystkich weekendów i świąt

Podobne wpisy