Kadry i Płace 
18 czerwca 2025
Umowa zlecenie a staż pracy
Staż pracy to czynnik, który decyduje o wielu uprawnieniach pracowniczych, takich jak choćby długość urlopu wypoczynkowego. W Polsce, gdzie powszechne jest zawieranie umów zlecenia, często pojawia się pytanie: czy okres pracy na podstawie takiej umowy powinien być wliczany do stażu pracy? Czym jest staż pracy? Kiedy wejdą w życie nowe przepisy w tym nowelizacja Kodeksu pracy 2026?
SPIS TREŚCI
- Czym jest staż pracy?
- Ustalenie stażu pracy
- Umowa zlecenie a emerytura
- Umowa zlecenie a staż pracy
- Czy od umowy zlecenia są odprowadzane składki emerytalne?
- Wliczenie umowy zlecenia do stażu pracy- co się zmienia?
- Staż pracy a umowa zlecenia 2026 – zmiany w Kodeksie Pracy
Czym jest staż pracy?
Pojęcie stażu pracy
Staż pracy to skumulowany okres aktywności zawodowej, który jest brany pod uwagę przy ustalaniu uprawnień pracowniczych. Choć Kodeks pracy nie oferuje jednej definicji tego pojęcia, jego znaczenie wynika z licznych przepisów, które odnoszą się do konkretnych praw i świadczeń przysługujących pracownikowi.
Najczęściej staż pracy jest rozumiany jako suma okresów zatrudnienia opartych na stosunku pracy, czyli:
- umowy o pracę
- powołania
- mianowania
- wyboru
- spółdzielczej umowy o pracę
Warto jednak zaznaczyć, że w pewnych sytuacjach do stażu pracy mogą być wliczane również inne okresy, takie jak czas odbywania zasadniczej służby wojskowej, nauka w szkole (zwłaszcza przy wyliczaniu prawa do urlopu wypoczynkowego), urlop wychowawczy czy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Dzieje się tak, gdy przepisy szczególne wyraźnie to przewidują.
Staż pracy a urlop wypoczynkowy
Co staż pracy daje? Jednym z kluczowych uprawnień pracowniczych zależnych od stażu pracy jest wymiar urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z art. 154 § 1 Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje:
- 20 dni urlopu rocznie, jeśli jego ogólny staż pracy wynosi mniej niż 10 lat.
- 26 dni urlopu rocznie – po osiągnięciu 10-letniego stażu pracy.
Co ważne, do tego stażu wlicza się nie tylko okresy zatrudnienia u różnych pracodawców, ale także – jak wspomniano wcześniej – odpowiednio udokumentowane okresy nauki.
Ustalenie stażu pracy
Jak staż pracy wpływa na wymiar urlopu wypoczynkowego?
Do czego staż pracy wlicza się ?
Obecnie do stażu pracy wliczają się okresy zatrudnienia lub okresy nauki. Wygląda to następująco:
- zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa – czas trwania nauki przewidziany programem, nie więcej niż 3 lata.
- średnia szkoła zawodowa – czas trwania nauki przewidziany programem, nie więcej niż 5 lat.
- średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – 5 lat.
- średnia szkoła ogólnokształcąca –4 lata.
- szkoła policealna – 6 lat.
- szkoła wyższa – 8 lat.
Umowa zlecenie a emerytura
Z uwagi na przywileje przysługujące osobom uczącym się poniżej 26. roku życia, umowa zlecenie jest często wybierana przez młodych ludzi, którzy nie zaprzątają sobie jeszcze głowy przyszłą emeryturą. Czasami zawieramy taką umowę również z powodu braku innych możliwości zatrudnienia. Niezależnie od przyczyny, warto wiedzieć, w jaki sposób umowa zlecenie wpływa na nasze prawo do emerytury i jej wysokość. Dobrą informacją jest to, że zleceniodawca odprowadza składki emerytalne, co przekłada się na wyższe świadczenie w przyszłości. Niestety, inaczej wygląda to w kontekście liczenia stażu pracy – tu umowa zlecenie nie zawsze działa na naszą korzyść.
Umowa zlecenie a staż pracy
Obecne przepisy jasno rozróżniają stosunek pracy, uregulowany w Kodeksie pracy, od umów cywilnoprawnych, do których należy umowa zlecenia. Te ostatnie podlegają przepisom Kodeksu cywilnego (art. 734–751). Oznacza to, że osoby pracujące na podstawie umowy zlecenia nie są traktowane jako pracownicy w rozumieniu Kodeksu pracy. W konsekwencji, obecnie nie ma możliwości zaliczenia okresu pracy na podstawie umowy zlecenia do stażu pracy, który wpływa na uprawnienia wynikające z Kodeksu pracy.
Warto jednak podkreślić, że składki ZUS odprowadzane z tytułu umowy zlecenia są brane pod uwagę przy ustalaniu prawa do emerytury i jej wysokości, zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Umowa zlecenie a znamiona stosunku pracy
Wyjątkiem od powyższej zasady są sytuacje, w których dana umowa cywilnoprawna zostanie uznana przez sąd pracy za pozorną i w rzeczywistości spełnia przesłanki stosunku pracy, o których mowa w art. 22 § 1 Kodeksu pracy. Ten przepis definiuje stosunek pracy jako wykonywanie pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany (czyli pod nadzorem i kierownictwem pracodawcy), w określonym miejscu i czasie.
Jeśli sąd ustali, że umowa zlecenia w istocie miała charakter umowy o pracę, może ją „przekwalifikować” i uznać dany okres za część stażu pracy. W praktyce jednak, o ile umowa zlecenia nie zostanie zakwestionowana i nie przekształci się w stosunek pracy, czas jej trwania nie wpływa na staż pracy w rozumieniu Kodeksu pracy – nawet jeśli odprowadzane były z jej tytułu składki na ubezpieczenia społeczne.
Skontaktuj się z ekspertem!
Zadbaj o sprawne zarządzanie kadrami oraz płacami w swojej firmie – powierz to ekspertom, którzy odciążą Cię od formalności, zapewniając pełne wsparcie i zgodność z przepisami. Skontaktuj się z nami już dziś i postaw na profesjonalizm, który usprawni Twoje działania biznesowe!
Zapraszamy do kontaktu!
Czy od umowy zlecenia są odprowadzane składki emerytalne?
Zleceniodawcy zatrudniający na podstawie umowy zlecenia nie mogą unikać swoich obowiązków wobec ZUS. Nawet jeśli nie jesteś zatrudniony na etacie, zleceniodawca ma obowiązek opłacać składki na ubezpieczenia społeczne, w tym składkę emerytalną. Dzięki temu również przy takiej formie współpracy budujesz swój kapitał emerytalny, co w przyszłości wpłynie na wysokość wypłacanego świadczenia, o ile spełnisz wymagania dotyczące wieku i okresów składkowych.
Warto jednak pamiętać, że chociaż umowa zlecenie uwzględniana jest przy naliczaniu emerytury jako okres składkowy, to obecnie nie liczy się do stażu pracy. Oznacza to, że jeśli pracujesz wyłącznie na zleceniach, możesz mieć trudności z uzyskaniem prawa do emerytury. Dobrą wiadomością jest jednak to, że planowane zmiany prawne, które wejdą w życie od 2026 roku, mają tę sytuację znacznie poprawić.
Składki na umowie zlecenie
Koszty ponoszone przez zleceniodawcę w przypadku umowy zlecenia zazwyczaj nie są niższe niż przy tradycyjnym zatrudnieniu na umowę o pracę. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zleceniobiorca ma już inne źródło dochodu – na przykład etat – które zapewnia mu co najmniej minimalne wynagrodzenie. Wtedy umowa zlecenie nie podlega obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne (z wyjątkiem składki zdrowotnej).
Jeśli jednak umowa zlecenie jest jedynym źródłem dochodu, obowiązkowe są składki ZUS na ubezpieczenia społeczne, w tym:
- emerytalna – po 9,76% ze strony zleceniodawcy i zleceniobiorcy,
- rentowa – 6,5% od zleceniodawcy i 1,5% od zleceniobiorcy,
- wypadkowa – od 0,67% do 3,33% (tylko zleceniodawca),
- zdrowotna – 9% (płacona wyłącznie przez zleceniobiorcę),
- Fundusz Pracy – 2,45% (obowiązek zleceniodawcy),
- Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 0,1% (również po stronie zleceniodawcy).
Dodatkowo, zleceniobiorca może zdecydować się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, które wynosi 2,45%.
Regularne opłacanie składek zapewnia zleceniobiorcy nie tylko prawo do świadczeń chorobowych, ale też wpływa pozytywnie na przyszłą emeryturę. Obecnie jednak okresy pracy na zleceniu nie są wliczane do stażu pracy. Zmieni się to w 2026 roku – dzięki planowanej nowelizacji przepisów, czas przepracowany na umowie zlecenie będzie wliczany zarówno do stażu emerytalnego, jak i ogólnego stażu pracy.
Wliczenie umowy zlecenia do stażu pracy- co się zmienia?
22 maja 2025 r. Stały Komitet Rady Ministrów zatwierdził projekt ustawy, zgodnie z którym okresy pracy na podstawie umowy zlecenia oraz prowadzenia działalności gospodarczej będą traktowane na równi z zatrudnieniem etatowym przy ustalaniu stażu pracy. Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, obecny stan prawny jest krzywdzący – osoba, która przez wiele lat pracowała wyłącznie na zleceniu, ma dziś formalnie niższy staż pracy niż ktoś zatrudniony na umowę o pracę zaledwie od roku.
Staż pracy a umowa zlecenia 2026 – zmiany w Kodeksie Pracy
Planowana nowelizacja Kodeksu pracy, której wejście w życie przewidziano na 1 stycznia 2026 roku, zakłada istotne zmiany w zakresie wliczania okresów pracy na podstawie umów cywilnoprawnych do stażu pracy.
Zgodnie z projektem, do stażu pracy będą wliczane okresy:
- okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
- okresy współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą.
- okres zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
- okresy wykonywania umowy zlecenia lub o świadczenie usług, umowy agencyjnej oraz okres pozostawania osobą współpracującą.
- okres pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych.
Warunkiem wliczenia tych okresów do stażu pracy będzie opłacanie w ich trakcie składek na ubezpieczenia społeczne.
Osoby, które przed 2026 rokiem pracowały na podstawie umów zlecenia, będą mogły doliczyć te okresy do swojego stażu pracy, co wpłynie na zwiększenie wymiaru urlopu wypoczynkowego. Od momentu wejścia w życie nowelizacji pracodawcy będą zobowiązani do uwzględnienia tych zmian przy naliczaniu okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze. To znacząca zmiana, która wyrówna szanse wielu Polaków na pełniejszy dostęp do przysługujących im praw.
