L4 na dziecko – kiedy rodzic może je otrzymać?

Zwolnienie lekarskie związane z opieką nad chorym dzieckiem to częsty problem wśród pracujących rodziców. Zasiłek opiekuńczy jest dostępny dla obojga rodziców, ale niemożliwe jest korzystanie z niego jednocześnie, gdy oboje są na L4 związane z opieką nad dzieckiem. Co jeszcze pracodawca powinien wiedzieć na temat zwolnienia lekarskiego związanego z opieką nad chorym dzieckiem pracownika? Jak rozliczyć nakładające się zwolnienia lekarskie?

SPIS TREŚCI

• Kto może skorzystać z L4 na dziecko? 
• Jak ubiegać się o zasiłek opiekuńczy?
• Jakie dokumenty są potrzebne, aby uzyskać zasiłek?
• Które z rodziców może wziąć L4 na dziecko?
• Ile dni zwolnienia lekarskiego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem należy się pracownikowi?
  • Ile dni L4 przysługuje na chore dziecko?
• Urlop wypoczynkowy a choroba dziecka
  • Utrata prawa do zasiłku chorobowego 2024
• Wysokość zasiłku opiekuńczego na chore dziecko
• Kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy?
• Kto płaci za L4 na opiekę?
  • Czy można skrócić lub anulować L4 na dziecko?
  • Czy zwolnienie na dziecko przysługuje już od pierwszego dnia pracy?

Kto może skorzystać z L4 na dziecko? 

Co w sytuacji jak dziecko zachoruje? Jak uzyskać zasiłek na chore dziecko?

Z lekarskiego zwolnienia na chore dziecko mogą skorzystać oboje zarówno, jednak nie mogą sprawować opieki w tym samym czasie (czyli jednocześnie). Za ten czas przysługuje rodzicom dziecka zasiłek opiekuńczy. Aby je uzyskać, podczas opieki nad dzieckiem rodzic powinien być objęty ubezpieczeniem chorobowym. Pamiętajmy, że tylko wtedy jego nieobecność w pracy będzie usprawiedliwiona, a za czas nieobecności będzie możliwość uzyskania zasiłku opiekuńczego. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy jedno z dzieci choruje i przebywa w domu (by zapewnić dziecku opiekę), natomiast drugie jest hospitalizowane.

Zwolnienie lekarskie na chore dziecko należy się:

• rodzicom (w tym adopcyjnym i zastępczym),
• opiekunom prawnym,
• osobom utrzymującym i wychowującym nieswoje dziecko (np. syna małżonki z poprzedniego związku)

*którzy posiadają ubezpieczenie chorobowe uprawniające ich do pobrania zasiłku opiekuńczego. Dlatego też na czas choroby dziecka opiekę może wziąć nie tylko pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, ale również zleceniobiorca, który przystąpił do ubezpieczenia chorobowego.

Jak ubiegać się o zasiłek opiekuńczy?

Jakie dokumenty powinny być wystawione i jaki wniosek należy złożyć, by móc skorzystać z prawa do zasiłku? Aby uzyskać zasiłek pracodawca jest zobowiązany złożyć specjalne dokumenty do zasiłku. W pierwszej kolejności jako płatnik składek powinien złożyć do ZUS formularz ZUS-3. Rodzice chorego dziecka również mają możliwość samodzielnie złożyć wniosek Z-15a do ZUS-u. Wniosek ten zawiera dokładne informacje o długości zwolnienia, dane dotyczące dziecka oraz oświadczenie, że nie ma innej osoby, która mogłaby sprawować opiekę nad chorym dzieckiem.

Jakie dokumenty są potrzebne, aby uzyskać zasiłek?

Ubezpieczony powinien przekazać samodzielnie do ZUS-u lub złożyć u pracodawcy wniosek Z-15a, w którym wskazuje:

• okres, za jaki będzie ubiegał się o zasiłek
• dane dziecka, nad którym będzie sprawowana opieka
• oświadczenia: czy są członkowie rodziny, którzy mogą sprawować opiekę nad dzieckiem
• czy wnioskodawca pracuje w systemie pracy zmianowej; czy w razie opieki nad dzieckiem powyżej 14. roku życia wnioskodawca pozostaje z nim w jednym gospodarstwie
• czy wnioskodawca zmienił płatnika składek w ciągu roku
• dane drugiego rodzica lub małżonka, jeśli nie jest on rodzicem
• dane innego członka rodziny, który otrzymał zasiłek z tytułu opieki nad dzieckiem, na które ubiega się o świadczenie.

Które z rodziców może wziąć L4 na dziecko?

Zwolnienie przysługuje rodzicom dziecka. Może go wziąć zarówno mama, jak i ojciec dziecka. Jak pisaliśmy wyżej oboje z rodziców nie mogą jednocześnie sprawować opieki nad dzieckiem. Jednak przepisy prawa przewidują kilka wyjątków od tej zasady. Otóż, zwolnienie obojgu rodzicom przysługuje jeśli:

• dziecko ma mniej niż 2 lata
• osoba, która opiekowała się dzieckiem na co dzień jest niezdolna do pracy
• w domu jest osoba, która całkowicie nie może pracować i nie może zająć się chorym dzieckiem
• dwójka lub więcej dzieci wymaga opieki, z czego jedno z nich przebywa w szpitalu

W pozostałych niż wyżej wymienione sytuacjach, wniosek o zwolnienie chorobowe i zasiłek może złożyć wyłącznie jedno z rodziców lub opiekunów chorego dziecka. 

Ile dni zwolnienia lekarskiego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem należy się pracownikowi?

Ile dni L4 przysługuje na chore dziecko?

Jaka jest liczba dni l4 na dziecko? Czy przepisy prawa przewidują jakiś limit zwolnienia? Liczba dni opieki zależy od wieku dziecka. Dla każdego dziecka pracownika przysługuje ta sama pula dni zwolnienia, którą można dowolnie dzielić między rodziców lub opiekunów. Oznacza to, że zarówno ojciec jedynaka, jak i tata trojaczków mają taką samą liczbę dni na opiekę nad chorym dzieckiem. Zwolnienie może obejmować każdy dzień kalendarzowy, niezależnie od tego, czy jest to dzień roboczy, weekend czy święto.

Okres zwolnienia lekarskiego na opiekę nad chorym dzieckiem w danym roku kalendarzowym łącznie dla obojga rodziców wynosi:

• 60 dni – na dziecko do 14 roku życia
• 14 dni – dziecko powyżej 14 roku życia
• 30 dni – dziecko powyżej 14 roku życia, ale poniżej 18 roku życia z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Warto pamiętać, że ten limit obejmuje nie tylko dni opieki nad dzieckiem, ale także nad pozostałymi chorymi członkami rodziny.

Urlop wypoczynkowy a choroba dziecka

Zdarzają się sytuacje, że podczas urlopu wypoczynkowego zachoruje dziecko pracownika. Tym samym rodzice chorego dziecka mogą otrzymać od lekarza zwolnienie lekarskie. Jeśli podczas urlopu wypoczynkowego dziecko zachoruje, pracownik może uzyskać zwolnienie lekarskie od lekarza. W takiej sytuacji urlop nie jest przerywany z powodu potrzeby opieki nad chorym dzieckiem. Oznacza to, że pracownik nie ma prawa do zasiłku za okres choroby dziecka, ponieważ jest na urlopie wypoczynkowym, a podczas urlopu przysługuje mu wynagrodzenie.

Czy wiesz, że kontrola zwolnienia lekarskiego może odbywać się również w weekendy?

Utrata prawa do zasiłku chorobowego 2024

Zgodnie z regulacjami, jeśli zwolnienie lekarskie pracownika nie odpowiada jego celowi, to ubezpieczony traci prawo do zasiłku opiekuńczego. Dotyczy to sytuacji, gdy pracownik w trakcie zwolnienia podejmuje płatną pracę lub jest osobą mieszkającą razem z dzieckiem, która mogłaby zapewnić mu opiekę. W przypadku wykrycia takich nieprawidłowości podczas kontroli (a ZUS kontroluje zwolnienia), pracownik będzie zobowiązany do zwrotu zasiłku za cały okres pobierania zasiłku. Wypłacone za opiekę pieniądze będzie należało zwrócić.

Wysokość zasiłku opiekuńczego na chore dziecko

Ile płatne jest zwolnienie na dziecko? Zasiłek opiekuńczy wypłacany jest w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku i przysługuje od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu – nie obowiązuje tu okres wyczekiwania tak jak w przypadku zasiłku chorobowego. Stąd pracownik, który dopiero zaczął prace może skorzystać ze zwolnienia lekarskiego na chore dziecko.

Kiedy przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy dla rodzica zazwyczaj jest finansowany z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). To, kto wypłaca zasiłek opiekuńczy zależy od liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego przez płatnika składek, czyli pracodawcę. Obowiązuje tutaj taka sama zasada, jak przy zasiłku chorobowym.

Jeśli płatnik składek zgłosił:

• do 20 ubezpieczonych osób, ZUS wypłaca zasiłek opiekuńczy
• jeśli zgłosił minimum 21 osób, ZUS finansuje zasiłek, ale to pracodawca go wypłaca.

Choć lekarz może wystawić L4 na dziecko na okres, który obejmuje dni wolne od pracy, jak na przykład od 1 do 14 maja 2023 roku, pracownik ma prawo do złożenia wniosku o zasiłek opiekuńczy tylko za dni robocze. Choć wtedy otrzyma niższe świadczenie, zachowa więcej dni zwolnienia na opiekę nad chorym dzieckiem w ciągu roku. W przywołanym przykładzie pracownik “oszczędza” 6 dni (1 i 3 maja – dni ustawowo wolne od pracy oraz 6, 7, 13 i 14 maja – weekendy). Gdyby zdecydował się otrzymać zasiłek opiekuńczy za 14 dni, otrzymałby również świadczenie za te dni wolne. Nie miałoby to znaczenia, czy wtedy inny domownik mógłby się zająć dzieckiem.

Warto zaznaczyć, że zasiłek opiekuńczy czasami przysługuje także w przypadku opieki nad zdrowym dzieckiem, na przykład, gdy matka musi zająć się 5-latkiem z powodu nagłego zamknięcia przedszkola lub choroby niani, z którą podpisano umowę uaktywniającą. Takie dni zasiłkowe wliczane są w roczny limit.

L4 na dziecko ile płatne

Choć lekarz może wystawić L4 na dziecko na okres, który obejmuje dni wolne od pracy, jak na przykład od 1 do 14 maja 2023 roku, pracownik ma prawo do złożenia wniosku o zasiłek opiekuńczy tylko za dni robocze. Choć wtedy otrzyma niższe świadczenie, zachowa więcej dni zwolnienia na opiekę nad chorym dzieckiem w ciągu roku. W przywołanym przykładzie pracownik “oszczędza” 6 dni (1 i 3 maja – dni ustawowo wolne od pracy oraz 6, 7, 13 i 14 maja – weekendy). Gdyby zdecydował się otrzymać zasiłek opiekuńczy za 14 dni, otrzymałby również świadczenie za te dni wolne. Nie miałoby to znaczenia, czy wtedy inny domownik mógłby się zająć dzieckiem.

Przeczytaj, jakie konsekwencje możesz mieć za nieprawidłowe wykorzystanie L4!

Warto zaznaczyć, że zasiłek opiekuńczy czasami przysługuje także w przypadku opieki nad zdrowym dzieckiem, na przykład, gdy matka musi zająć się 5-latkiem z powodu nagłego zamknięcia przedszkola lub choroby niani, z którą podpisano umowę uaktywniającą. Takie dni zasiłkowe wliczane są w roczny limit.

Czy można skrócić lub anulować L4 na dziecko?

Jak najbardziej. Należy pamiętać, że rodzic pracownik, który stawi się w pracy przed zakończeniem zwolnienia lekarskiego na opiekę jest zobowiązany złożyć oświadczenie, w którym uzasadni dlaczego przerwie opiekę. Taki powodem może być wcześniejsze wyzdrowienie dziecka lub przejęcie i zapewnienie dziecku opieki przez innego członka rodziny.

Czy zwolnienie na dziecko przysługuje już od pierwszego dnia pracy?

Tak, ponieważ wypłata zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem nie jest uzależniona od okresu wyczekiwania, który obowiązuje w przypadku zasiłku chorobowego. Pracujący rodzic może skorzystać z L4 na dziecko także podczas umowy o pracę na okres próbny. Co istotne, nowe przepisy obowiązujące od 26 kwietnia 2023 roku pozwalają na przedłużenie takiej umowy o okres nieobecności pracownika.

Skontaktuj się z ekspertem!

Chcesz uzyskać poradę od naszego eksperta? Skontaktuj się z nami już teraz i otrzymaj fachowe wsparcie! Nasi eksperci są gotowi pomóc Ci rozwiązać Twoje problemy i osiągnąć sukces.

Specjalista ds.kadr i płac

Zadaj pytanie